A Harfi Otomobil Terimleri Sözlüğü

1980’lerden Günümüze Otomobil Terimleri Sözlüğü (A Harfi)

Ackerman Yönlendirmesi : (Türkçe: Ackerman Direksiyonu) (Almanca: Ackerman Lenkung) (İngilizce: Ackerman Steering) : Dönmekte olan bir taşıtın tekerleklerinin yana kaymasını önleyebilmek için, ön tekerlek eksenlerinin, arka tekerleklerin ekseni üzerinde bir noktada kesişmeleeri ilkesine dayanarak ön tekerleklere yön verilmesi.

Açılır Tavan : (Almanca: Rolldaecher) (Fransızca: Toit Ouvrant0) (İngilizce: Sunroof) : Körük yada kapak biçiminde açılabilen taşıt tavanı.

Açkı : (Anahtar) (Almanca: Schlüssel) (Fransızca: Clef) (İngilizce: Key) : Boru, burmaç, somun vb. sıkıştırıp gevşetmeye, bir kilidi açıp kapamaya yarayan araç.

Ağırşaklı Durduraç : (Türkçe: Disk Freni) (Almanca: Scheibenbremse) (Fransızca: Frein a disque) (İngilizce: Disc Brake) : Bir ağırşahın yan yüzlerine sürtünerek çalışan durduraç.

Ağıryağ : (Kreozot Yağı) (Almanca: Schweröl) (Fransızca: Huile Lourde) (İngilizce: Heavy Oil) Yeryağının yüksek sıcaklık derecesinde damıtılmasından elde edilen akaryakıt.

Ağıryağ Süzgeci : (Ağıryağ Filtresi) (Almanca: Schwerölfilter) (Fransızca: Filtre a l’huile lourde) (İngilizce: Heavy Filter) : Akıcılığı az olan yağları süzen süzgeç.

Akım Çekme: (Amper çekme) (Almanca:Stromverbrauch) (Fransızca: Consommation de courant) (İngilizce: Current Consumption) : Elektrik akımını tüketme.

Akım Düzenlemesi: (Akım regülasyonu) (Almanca: Stromregelung) (Fransızca: Regulation d’intensite) (İngilizce: Current regulation) : Üreteçten akımsaklara giden akımı denetleyerek aşırı akım yüküne karşı akımsakları koruma işlemi.

Akımölçer: (Ampermetre) (Almanca: Amperemesser, Strommesser) (Fransızca:Ampeermetre) (İngilizce:Ammeter): Bir elektrik çevriminin akımını ölçüp gösteren araç.

Akımsaklar: (Akümülatör, akü) (Almanca: Akkumulator) (Fransızca: Accumulateur) (İngilizce: Accumulator): Elektrik gücünü kimyasal güce çevirip biriktiren ve gerektiğinde yeniden elektrik gücünü dönüştürebilen aygıt.
Akımsaklar bölme kapağı bkz. bölme kapağı:

Akımsaklar Dizisi: (Akümülatör bataryası) (Almanca: Akkumulatörenbatterie, Batterien) (Fransızca: Batterie d’accumulateur, Batterie) (İngilizce: Storage Battery, Battery): Akımsakların dizisel ya da koşut olarak bağlanmasıyla oluşan takım.

Akımsaklar Kabı: (Akümülatör kabı, Akümülatör kutusu) (Almanca: Batteriegehöuse) (Fransızca: Bac d’accumulateur) (İngilizce: Battery Box): Araçlarda akımsaklar koruyan metalden yapılma kutu.

Akımsaklarlı Ateşleme: (Bataryalı ateşleme) (Almanca: Batterie Zündung) (Fransızca: Allumage par Batterie) (İngilizce: Battery-coil İgnition): Ateşleme için gerekli erkenin akımsaklardan sağladığı bir ateşleme dizgesi.

Akımsaklar Ucu: (Akümülatör kutup başı) (Almanca: Batterieklemme) (Fransızca: Borne de Batterie) (İngilizce: Battery Terminal): Akımsaklarda elektriksel bağlantıyı sağlayan, biri (+), öbürü (-) uçlardan her biri.

Akım Yeğinliği: (Amperaj) (Almanca: Stromstarke) (Fransızca: Amperage, İntensite de courant) (İngilizce: Amperage, Current intensity): Elektrik Akımının gücünü belirten nicelik.

Akışkan Çevrimi: (Hidrolik devre) (Almanca: Hydraulischer Kreislauf) (Fransızca: Circuit hydraulique) (İngilizce: Hydraulic circuit): Kapalı bir çevrimde çalışarak işlev yapan bir akışkan akma yolu.

Aktarma Dingili: (Şaftmili, kordon mili) (Almanca: Gelenkwelle) (Fransızca: Arbre a cordon) (İngilizce: Transmission shaft, drive shaft): Hız kutusunu ayıraca bağlayan değişmez hız eklemli dingil.

Aktarma Dişlileri: (Transmisyon) (Almanca: Wechselgetriebe, Getriebe) (Fransızca: Engrenage, transmission) (İngilizce: Transmission, change-speed gear): Hız kutusu içindeki dişlilerin oluşturduğu dizge.

Aktarma Zinciri: (Transmisyon zinciri) (Almanca: Zahnkette) (Fransızca: Chaine a dents) (İngilizce: Sprocket chain): Devinen iki dingil arasında güç aktarmaya yarayan özel yapılı zincir.

Alaşım: (Halita) (Almanca: Legierung) (Fransızca: Alliage) (İngilizce: Alloy): Birden çok ergimiş metalin karıştırılarak soğutulmasından sonra elde edilen özdek.

Alçak Basınç: (Depresyon) (Almanca: Unterdruck) (Fransızca: Depression) (İngilizce: Low pressure): Bir yerdeki hava basıncını ortamın havayuvarı basıncından düşük olması durumu.

Alçak Kesitli Lastik: (Alçak profilli lastik) (Almanca: Niederquerschnittreifen) (Fransızca: Pneu a section basse) (İngilizce: Low section tire): Kesit oranı 0.9’dan küçük lastik türü.

Alıştırma: (Rodaj) (Almanca: Einlaufen) (Fransızca: Rodage) (İngilizce: Break-in): Motor parçaları yeniyken, yüzey pürüzlerini gidermek ve boyutsal uyum sağlamak için yapılan ön çalıştırma.

Altboşluk: (Almanca: Bodenfreiheit) (Fransızca: Garde au sol) (İngilizce: Ground clearance): Bir aracın altını çarpmadan geçebileceği en üst yükseklik.
Altyükseklik bkz. altboşluk:

Alt Ölünokta: (Almanca: Unterer Totpunkt) (Fransızca: Point mort bas, point mort inferieur) (İngilizce: Bottom dead center): Tokacın yuvgu içinde en büyük oylumu oluşturduğunda vardığı uç nokta.

Altsalıncak: (Ön süspansiyon alt kolu) (Almanca: Unterfederungsarm) (Fransızca: Bras inferieur de suspension) (İngilizce: Suspension lower arm): Bağımsız askı düzeninde tekerleği tutan kollardan altta olanı.

Alttan Kavrayan Dişli: (Hipoid dişli) (Almanca: Hypoidgetriebe) (Fransızca: Engrenage hypoide) (İngilizce: Hypoid gear): Kesişmeyen dingillerde gücü aktarmak için kullanılan dişli türü.

Amyant-Metal Sızdırmaz: (Amyant-metal conta) (Almanca: Metall-asbestdichtung) (Fransızca: Joint metal-amiante) (İngilizce: Metal-asbestos gasket): Amyant-metal karışımı, yanmaya dirençli sızdırmaz türü.

Anadingil: (Krank mili, krankşaft) (Almanca: Kurbelwelle) (Fransızca: Vilebrequin) (İngilizce: Crankshaft): Tokacın git gel devinimini dönel devinime çeviren ve motorun ürettiği gücü taşıyan dirsekli dingil.

Anadingil Gezinti Yatağı: (Krank mili sras yatağı) (Almanca: Kurbelwellendrucklager) (İngilizce: Crankshaft  thrust bearing): Anadingil üzerindeki eksenel yükleri taşıyan yatak.

Anadingil Kolu: (Krank kolu) (Almanca: Kurbelwellenkröpfung) (Fransızca: Coude de Vilebrequin) (İngilizce: Crank throw): Anadingil üzerinde tokaç kolunun bağlandığı boyun.

Anadingil Yatağı: (Krank yatağı) (Almanca: Kurbelwellenlager) (Fransızca: Plier de vilebrequin) (İngilizce: Crankshaft main bearing): Anadingili taşıyan, motor gövdesine bağlı yatak.

Anakat: (Almanca: Hauptfederblatt) (Fransızca: Lame de maitresse) (İngilizce: Main spring leaf): Yaprak yaylarda en üstteki, en uzun dilim.

Anameme: (Ana jikle, ana jiklör) (Almanca: Hauptdüse) (Fransızca: Gicleur principal) (İngilizce: Main jet): Karaçlı motorlarda, orta yükte çalışma sırasında, motora giden yakıtı denetleyen delik parça.

Anayatak: (Fransızca: Coussinet de vilebrequin) (İngilizce: Crank-shaft bearing): içinde dingilin, dingil muylularının döndüğü yatak.

Anayatak Başlığı: (Anayatak kepi) (Almanca: Legerschalendeckel) (Fransızca: Chapeau de coussinet) (İngilizce: Bearing cap): Anayatağın, motor gövdesine saplamalarla bağlanan, yarım çember biçimindeki bölümü.

Anma Hızı: (Nominal hız) (Almanca: Nenndrehzahl) (Fransızca: Vitesse nominale) (İngilizce: Rated speed): Bir motorun güvenlik sınırları içinde dönebileceği en yüksek hız.

Araç: (Alet) (Almanca: Werkzeug) (Fransızca: Outil) (İngilizce: Tool ): Bir işin yapılmasında, bir makinenin bir motorun sökülmesi, takılması, ayarı ya da işletilmesinde kullanılan aletlerden her biri.

Araç Kutusu: (Alet kutusu) (Almanca: Werkzeugkasten) (Fransızca: Boite d’outils) (İngilizce: Tool box): El araçlarının topluca konulduğu kutu.

Aradingil: (Primer saft, debriyaj mili) (Almanca: Antriebswelle) (Fransızca: Arbre primaire) (İngilizce: Drive shaft): Devinimi düzentekerden alıp hız kutusuna ileten dingil.

Aradişli Takımı: (Grup dişli bloku, ara mili bloku) (Almanca: Vorgelegeradblock) (İngilizce: Layshaft gear cluster): Anadingil üzerindeki aradişlilerin, dingil ile oluşturduğu bir bütün.

Arka Dingil: (Arka aks) (Almanca: Hinterachse) (Fransızca: Essieu arriere) (İngilizce: Rear axle): Arka tekerlekleri ve ayıracı taşıyan dingil ya da bağımsız askı düzenlerinde dingiller dizgesinin tümü.

Arka Dingil Kovanı: (Arka aks kovan) (Almanca: Hinterachsgehöuse) (Fransızca: Cardes du point arriere) (İngilizce: Rear axle housing): Arka dingili taşıyan dış koruyucu.

Arka Köprü: (Almanca: hinterachsrohr) (Fransızca: Trompette de pont) (İngilizce: Rear axle (Flared) tube): Arka tekerlek dingillerini barındırıp, tekerlekleri taşıyan, üzerine askı düzeneğinin bağlandığı içi boş kovan.

Artı Dingil: (Diferansiyel istavrozu) (Almanca: Ausgleichkreuz) (Fransızca: Croisilllon du differentiel) (İngilizce: Differential spider): Ağır yük tipi ayıraçlarda, ayıraç dişlilerini taşıyan dört kollu dingil.

Artı Yaprak: (Pozitif levha, pozitif plaka) (Almanca: Plussplatte) (Fransızca: Plaque positive) (İngilizce: Positive plate): Akımsaklarda artı ucu oluşturan, kurşunoksit hamuru ile sıvanmış yaprak.

Askı: (Süspansiyon) (Almanca: Radaufhangung) (Fransızca, İngilizce: Suspension): Tekerlekleri gövdeye bağlayan, yaylanmaya olanak veren düzenek.

Askı Kıskısı: (Süspansiyon takozu) (İngilizce: Bump stop): Tümseklerde askının çok yukarı kalkmasıyla tekerleğin gövdeye değmesini önlemek için askının sıkışmasını sınırlayan lastik parça.

Askılama: (Süspansiyon) (Almanca: Aufhangung) (Fransızca, İngilizce: Suspension): Gövdenin yoldan gelen titreşimlerden yalıtılması, aracın devimsel özelliklerinin iyileştirilmesi için, üst kısmın tekerleklerden esnek bir ortamla ayrılması.

Askı Üçgen Kolu: (Süspansiyon üçgen kolu) (Almanca: Rodquerlenker, Querlenker) (Fransızca: Bras a fourche de liasion de roue) (İngilizce: Wishbone): Bağımsız önaskı düzeninde, tekerlek dingiline yuvarsı bir eklemle bağlı olan kollardan her biri.

Aşırıdoldurma: (Süperşarj, türboşarj) (Almanca: Aufladung) (Fransızca: Suralimentation) (İngilizce: Supercharging): Yüksek güç almak amacıyla, motora doğal hava basıncından daha yüksek basınçlı hava gönderme işlemi.

Aşırıdoldurucu: (Aşırı doldurma kopresörüğ) (Almanca: Aufladung-Kompressor) (Fransızca: Pompe de suralimentation) (İngilizce: Supercharger): Motora doğal hava basıncından daha yüksek basıçta hava göndermeye yarayan aygıt.

Aşırtma: (Baypas) (Almanca: Nebenstrom) (Fransızca, İngilizce: By-pass): Bir çevrim içinde akan bir akışkanın çevrim üzerindeki bir ögeye uğramadan geçmesi işlemi ya da bu işlemi sağlayan aygıt.

Ateşleme: (İştial) (Almanca: Zündung) (Fransızca: Allumage) (İngilizce: İgnition): Ateşlikte oluşturulan kıvılcımla yanma odası içindeki karışımın tutuşturulması.

Ateşleme Açkısı: (Kontak anahtarı) (Almanca: Zündungschlussel) (Fransızca: Cle de contact) (İngilizce: İgnition key): Ateşleme çevirgecini açıp kapayan açkı.

Ateşleme Çevirgeci: (Kontak anahtarı) (Almanca: Zündschalter) (Fransızca: İnterrupteur d’allumage) (İngilizce: İgnition switch): Motorun ateşleme, yol verme çevrimlerini yöneten çevirgeç.

Ateşleme Donanımı: (Ateşleme sistemi) (Almanca: Zündanlage) (Fransızca: İnstallation d’allumage) (İngilizce: İgnition system): Ateşleme işleminde görev yapan öğelerin oluşturduğu bütün.

Ateşleme Düzenlemesi: (Ateşleme ayarı) (Almanca: Zündeinstellung) (Fransızca: Reglage de l’allumage) (İngilizce: Adjustment of timing): Patlamalı motorların iyi çalışmasını sağlamak için ateşleme süresinin düzenlenmesi işlemi.

Ateşleme Kıvılcımı: (Buji kıvılcımı) (Almanca: Zündflunke) (Fransızca: Etincelle d’allumage) (İngilizce: İgnition spark): Ateşlik tırnakları arasında oluşarak yanıcı karışımı ateşleyen kıvılcım.

Ateşleme Öndeliği: (Ateşleme avansı) (Almanca: Frühzündungi Vorzündung) (Fransızca: Avance a l’allumage) (İngilizce: Advanced ignition, spark advance): Ateşlemenin üst ölünoktadan ya da gereken en uygun zamandan önce yapılması durumu.

Ateşleme Sargısı: (Endüksiyon bobini) (Almanca: Zündspule) (Fransızca: Bobine d’allumage) (İngilizce: İgnition coil): Birincil çevrimdeki alçak gerilimi ateşleme için gerekli yüksekliğe çıkartan gerilim dönüştürücüsü.

Ateşleme Sargısı Kapağı: (Endüksiyon bobini kulesi) (Almanca: Zündspulenkopf) (Fransızca: Tete de bobine d’allumage) (İngilizce: İgnition coil cover): Ateşleme sargısının üstünü örten yüksek gerilim çıkış iletecinin takıldığı kapak.

Ateşleme Sırası: (Almanca: Zündfolge) (Fransızca: Ordre d’allumage) (İngilizce: Firing order): Yuvguların ardı ardına ateşlendiği sıra.

Ateşleme Yoğunlacı: (Ateşleme kondansatörü) (Almanca: Zündkondensator) (Fransızca: Condensateur) (İngilizce: İginition capacitor): Ateşleme dizgesinde çevrim kesicilerin çabuk aşınmasını önleyen, ikincil gerilimin artmasına yardım eden yoğunlaç.

Ateşlik: (Buji) (Almanca: Zündkerze) (Fransızca: Bougie, bougie d’allumage) (İngilizce: Spark plug): Elektrik erkesiyle kıvılcım oluşturan yuvgudaki karışımı ateşleyen örgen.

Ateşlik Göbek Teli: (Buji orta elektrodu) (Almanca: Mittelelektrode) (Fransızca: electrode centrale) (İngilizce: Center electrode): Ateşliğin ortasında bulunan, yüksek gerilimi tırnak aralığına taşıyan tel.

Ateşlik İletkeni: (Buji kablosu) (Almanca: Zündleitung) (Fransızca: Fil de bougie) (İngilizce: Spark plug cable): İkincil çevrimdeki yüksek gerilimi dağıtıcıdan ateşliğe ileten tel.

Ateşlik Sızdırmazı: (Buji contası) (Almanca: Zündkerzendichtung) (Fransızca: Joint de bougie) (İngilizce: Spark plug gasket): Yanma odasındaki basınçlı gazların dışarı sızmasını önlemek için ateşlik gövdesi ile ateşlik deliği arasına konan bakır halka.

Ateşlik Tırnağı: (Buji tırnağı) (Almanca: Zündkerzenmasse) (Fransızca: electrode de masse de bougie) (İngilizce: Spark plug ground electrode): Ateşliğin ucunda kıvılcım sağlayan iletkenlerden toprak çevrimine bağlı olanı.

Ateşlik Yalıtkanı Burnu: (Buji izolatörü burnu) (Almanca: Isolatorfuss) (Fransızca: Pied d’isolateur) (İngilizce: İnsulator tip): Ateşliğin ortasındaki yalıtkanın yanma odasına açık olan uç bölümü.

Ateşlik Yalıtkanı: (Buji izolanı, buji izolatörü) (Fransızca: İsolateur de bougie) (İngilizce: spark plug insulator): Ateşliğin orta elektrodunu çepeçevre saran porselen yalıtkan.

Ayak Çevirgeci: (Ayak selektörü) (Almanca: Fussschalter) (Fransızca: İnterrupteur au pied) (İngilizce: Foot switch, selector switch): Eskiden taşıtlarda, yakın, uzak ve yön ışıtaçlarının ayakla yönetildiği çevirgeç.

Ayaklık: (Pedal) (Almanca: Fusspedal) (Fransızca: Pedale) (İngilizce: Pedal): Kimi örgenleri ayakla yönetmek ya da onların gücünü artırmak için kullanılan oynar parça.

Ayaklık Boşluğu: (Fren pedal boşluğu) (Almanca: Bremspedaleinstellungsweg) (Fransızca: Course de reglage de pedale de frein) (İngilizce: Brake pedal clearance): Durduraç ayaklığının, durağanlıktan durduraçları çalıştırmaya geçişi arasındaki güvenlik aralığı.

Ayar Başlığı: (Ayar somunu) (Almanca: Einstellmutter) (Fransızca: Ecrou de reglage) (İngilizce: Adjusting nut): Bir burmaç üzerinde oturan, sıkılmak ya da açılmak yoluyla düzenleme ve denetim sağlayan, içi yivli başlık.

Ayar Burmacı: (Ayar vidası) (Almanca: Einstellschraube) (Fransızca: Vis de reglage) (İngilizce: Adjusting screw): Sıkılma, açılma yoluyla bir düzenleme ve denetim sağlayan sarmal dişli çivi.

Ayıraç: (Diferansiyel) (Almanca: Ausgleichgetriebe) (Fransızca: Engrenage differentiel) (İngilizce: Differential gear): Aktarma dingilinin devinimini itici tekerleklere aktaran, gerektiğinde onların değişik hızlarda dönmelerine olanak veren dişli düzenek.

Ayıraç Kafesi: (Diferansiyel kovanı) (Almanca: Ausgleichkorb) (İngilizce: differential cage): Ayıracı oluşturan dişlileri kapsayan, ayna dişliyi taşıyan gövde.

Ayıraç Kutusu: (Diferansiyel kutusu (karteri) ) (Almanca: Achsgehöuse) (Fransızca: Carter de differentiel) (İngilizce: Axle center housing, banjo): Ayıracı kapsayan, köprü üzerindeki şişkin bölüm.

Ayırıcı: (Separatör) (Almanca: Plattenscheider) (Fransızca: Separateur) (İngilizce: Separator): Akımsaklarda artı, eksi yaprakları ayıran yalıtkan düzlem.

Ayna Dişli: (Ayna mahruti, mahruti dişli) (Almanca: Tellerrad) (Fransızca: Grande couronne, roue a miroirs) (İngilizce: Ring gear): Aktarma dingilinden gelen devinimi ayıraca aktaran ve tekerlek ekseni üzerinde dönen büyük konik dişli.