D Harfi Otomobil Terimleri Sözlüğü

Dağıtıcı: (Distribütör) (Almanca: Zündverteiler) (Fransızca: Distributeur d’allumage) (İngilizce: İgnition distributor): Ateşleme sargısından gelen yüksek gerilimi, ateşleme sırasına göre ateşliklere dağıtan, aynı zamanda kesme ve öndeleme düzeneklerini de içeren aygıt.

Dağıtıcı Kapağı: (Distribütör kapağı, distribütör başlığı) (Almanca: Verteilerscheibe) (Fransızca: Tete de distributeur) (İngilizce: Distributor cap): Dağıtıcı üzerinde bulunan ve yüksek gerilim iletkenlerini taşıyan yalıtkan kapak.

Dağıtıcı Kıskacı: (Distribütör mandalı) (İngilizce: Distributor cap retaining clips): Dağıtıcı kapağını gövdeye tutturan, yay çeliğinden yapılma kıskaç.

Dağıtıcı Kulesi: (Distribütör kulesi) (İngilizce: Distributor wire tower): dağıtıcı kapağına bağlı olan yüksek gerilim iletkenlerinin girdiği yuvarların her biri.

Dağıtıcı Tablası: (Distribütör tablası) (Almanca: Unterbrecher platte) (İngilizce: cam plate): Dağıtıcı dingiline bağlı olarak dönen ve üzerinde özekkaç öndeleme ağırlıklarını taşıyan yuvarlak, yassı düzlem.

Dağıtım Dingili: (Eksantrik mili, kam mili) (Almanca: Nockenwelle) (Fransızca: Arbre a cames, arbre a excentrique) (İngilizce: Camshaft): Motor kapaçlarını yöneten buruncukları taşıyan dingil.

Dağıtım Dingili Dişlisi: (Eksantrik mili dişlisi, kam mli dişlisi) (Almanca: Nockenwellenrad) (Fransızca: Pignon d’arbre a cames) (İngilizce: Camshaft spracket): Anadingil dişlisinden aldığı dönme devimiyle dağıtım dingilini çeviren dişli.

Dağıtım Dingili Dişlisi İmleci: (Eksantrik mili dişlisi işareti) (İngilizce: Camshaft gear pointer): Dişlilerle döndürülen dağıtım dingilinde, dingilin doğru konumunu gösteren imleç.

Dağıtım Kapağı: (Tevzi karteri) (Almanca: Nockenwellenantriebgehöuse) (Fransızca: Carter de distribution) (İngilizce: Timing gear (case) cover): Motorun önünde bulunan ve dağıtım dingiline devinim ileten düzenin kapağı.

Dağıtım Makarası: (Tevzi makarası, tevzi rotoru) (Almanca: Verteilerlöufer) (Fransızca: Rotor de distributeur) (İngilizce: Distributor rotor): Dağıtıcıdaki akımı ateşleme sırasına göre ateşlik teli uçlarına ileten, dağıtım dingiline bağlı dönel parça.

Dağıtma Zinciri: (Tevzi zinciri, zaman ayar zinciri) (Almanca: Steuerkette) (Fransızca: Chaine de distribution) (İngilizce: Timing chain): Anadingilden aldığı devinimi dağıtım dingiline ileten, güç aktarma zinciri.

Değişimli Eklem: (Kardon) (Almanca: Kreuzgelenk) (Fransızca, İngilizce: Cardon): Değişik yönlerde devinim olanağı sağlayan eklem, bağlantı.

Değme: (Kontak, temas) (Almanca: Kontakt) (Fransızca, İngilizce: Contact): Bir elektrik çevrimini bütünlemek için iki çevrim öğesinin birleşmesi.

Delikli Başlık: (Delikli somun) (Almanca: Ringmutter) (Fransızca: Ecrous a oeil) (İngilizce: Eyenut): Üzerinde yiv eksenine dik bir halka bulunan başlık.

Delikli Saplaç: (Delikli cıvata) (Almanca: Ringbolzen) (Fransızca: Boulon a oeil) (İngilizce: Eyebelt): Başı üzerinde yiv eksenine dik bir halka bulunan saplaç.

Deney Donanımı: (Test ekipmanı) (Almanca: Prüfgeröt) (Fransızca: Appareil de verification) (İngilizce: Test equipment): Bir aygıtın denenmesinde kullanılan araç ve gereçlerin oluşturduğu bütün.

Denge: (Balans) (Almanca: Ausgleich) (Fransızca, İngilizce: Balance): Devimli bir nesneyi etkileyen güçlerin, o nesnenin yörüngesini ve hızını değiştirememeleri durumu.

Denge Ağırlığı: (Balans ağırlığı) (Almanca: Gegengewicht) (Fransızca: Contrepoids) (İngilizce: Counter weight): Bir örgenin duruş ya da çalışma dengesini sağlamaya yarayan ağırlıklar.

Devi: (Kurs, strok) (Almanca: Hub) (Fransızca: Course) (İngilizce: stroke): Tokacın iki ölünokta arasında gittiği yol.

Devirgi: (Külbütör) (Almanca: Kipphebel) (Fransızca: Culbuteur) (İngilizce: Rocker arm): Yuvgu kapağı üzerinde ya da yanında bulunan, emme-atma kapaçlarını kaldıraç yöntemiyle çalıştıran parça.

Devirgi Dingili Dayanağı: (Kübütör mili mesnedi) (Almanca: Kipphebelachsenbock) (Fransızca: Support de I’axe de culbuteurs) (İngilizce: Rocker arm shaft bracket): Devirgi dingilini taşıyan destekler.

Dışatım: (Egzoz) (Almanca: Auspuff) (Fransızca: Echappement) (İngilizce: Exhaust): Bir çevrim sonunda, yuvgu içindeki yanma ürünlerini dışarı atma işlemi.

Dışatım Kapacı: (Egzoz supabı) (Almanca: Auslassventil, Auspuffventil) (Fransızca: Soupape d’echappement) (İngilizce: Exhaust valve): Yanmış gazların yuvgudan atılmasını düzenleyen kapak.

Dışatım Borusu: (Egzoz borusu) (Almanca: ausprüffleitung) (Fransızca: Tuyau d’echappement) (İngilizce: Exhaust pipe): Yanma ürünlerini motordan alarak atılacakları yere ileten boru.

Dışatım Döşemi: (Egzoz kolektörü, egzoz manifoldu) (Almanca: Auspuffleitung) (Fransızca: Collecteur d’echeppement) (İngilizce: Exhaust manifold): Motordaki yanma odalarından atılan artık gazları toplayarak ortak atma borusuna ileten borular topluluğu.

Dışkenar Aşınması: (Viraj aşınması) (İngilizce: Cornering wear): Dönüşlerde araç ağırlığının lastiğin dış kenarına binmesi ve kayma sonucu bu kenarda oluşan aşınma.

Dışlastik: (Lastik) (Almanca: Reifen) (Fransızca: Pneu) (İngilizce: Tire, tyre): Tekerleğin yere dokunan, içi hava dolu, esnek dış gövdesi.

Dışözekli: (Eksantrikli) (Almanca: Exentrisch) (Fransızca: Excentrique) (İngilizce: Eccentric): Dönme ekseninde kaçık olma durumu.

Dilim Dişli: (Sektör dişli) (Almanca: Zahnbogen) (Fransızca: Secteur dente) (İngilizce: Sector gear): Sonsuz vida-dişli ikilisi ile çalışan yönelteç kutusunda dönel devinimi salınıma çeviren bölümsel dişli.

Dingil: (Aks) (Almanca: Achse) (Fransızca: Essieu) (İngilizce: Axle): Tekerlek, yuvgu, çark vb. nin özeklerinden geçen çubuk.

Dingil Açıklığı: (Dingil mesafesi) (Almanca: Radstand) (Fransızca: Empattement) (İngilizce: Wheelbase): Taşıtın ön ve arka dingilleri arasındaki uzaklık.

Dingil Başı Eğim Açısı: (Direksiyon füzesi inhiraf açısı) (Almanca: Spreizwinkel) (Fransızca: Angle d’inclinaison) (İngilizce: Kingpin inclination angle): Önden bakıldığında, ön tekerlek yönlenme ekseni ile düşey doğrultu arasında görülen açı.

Dingil Başı Eğimi: (Direksiyon füzesi inhirafı) (Almanca: Spreizung) (Fransızca: İnclinaison des pivots) (İngilizce: King-pin inclination, steering axis inclination): Ön tekerlek yönlenme ekseninin, üstte taşıtın ortasına doğru yatık olma durumu.

Dingil Genişliği: (Almanca: Spurweite) (Fransızca: Voie) (İngilizce: Track, tread): Bir dingil üzerindeki iki tekerleğin orta düzlemleri arasındaki uzaklık.

Dingil Kovanı: (Dingil tübü) (Almanca: Achsrohr) (Fransızca: Tube d’essieu) (İngilizce: Axle tube): Arka köprünün, yarım dingilleri içinde bulunduran, borumsu iki yan uzantısı.

Dingil Saplaması: (Dingil pimi, direksiyon füzesi) (Almanca: Achsbolzen) (Fransızca: Axe de fusee, pivot de direction) (İngilizce: Kingpin, steering pivot pin): Ön tekerlek göbeğini dingil başına bağlayan ve yönlenmeye olanak veren saplama.

Dişli Çubuk: (Kremayer çubuğu, kremayer dişlisi) (Almanca: Zahnstange) (Fransızca: Cremaillere) (İngilizce: Rack, toothead rack): Bir dişliyle birlikte çalışabilecek biçimde üzerine diş açılmış düz çubuk.

Dişli Çubuklu Yöneltme: (Kremayerli direksiyon) (Almanca: Zahnstangelenkung) (Fransızca: Direction a cremaillere) (İngilizce: Rack-and-pinion steering): Yönelteç dingili ucundaki küçük bir dişlinin, bir dişli çubuğu sağa sola itmesiyle ön tekerleklerin yönlendirilmesi.

Dişli Kolu: (Dişli lövyesi) (Almanca: Schalthebel) (Fransızca: Levier de changement de vitesse) (İngilizce: Hear lever): Ucundaki çatal aracılığıyla dişlileri birleştirip ayıran sürgüye bağlı kol.
Dişli kutusu bkz. hız kutusu;

Doğrultma: (Kaporta) (Almanca: Verdecke) (Fransızca: Capote) (İngilizce: Folding top): Motorlu taşıtlarda, dış etkileri karşılayan, saçtan yapılmış, gereğinde doğrultulabilen gövde.

Doğrultmaç: (Akümülatör şarj redressörü) (Almanca: Batterieladegerat) (Fransızca: Redresseur de chargement) (İngilizce: Battery charger): Akımsakları kent elektrik akımıyla doldururken araya konan dalgalı akımı doğru akıma çevirmeye yarayan aygıt.

Doldurma: (Şarj etme) (Almanca: Beladen) (Fransızca, İngilizce: Charge): Akımsaklara elektrik akımı yükleme, biriktirme işlemi.

Doldurma Maşası: (Batarya şarj pensesi) (Almanca: Batterieladeklipse) (Fransızca: Pince de charge de batterie) (İngilizce: Battery charging clips): Doldurmak amacıyla doğrultmaç iletecini akımsaklar uçlarına bağlamada kullanılan yaylı kıskaç.

Dolu Ağırlık: (Gros ağırlık) (Almanca: Betriebsgewicht mit Ladung) (Fransızca: poids en charge) (İngilizce: Gross vehicle weight (GVW) ): Taşıtın tam yüklü iken sınırlanmaz en üst ağırlığı.

Donatım: (Ekipman) (Almanca: Ausrüstung, Werkstattgeröte) (Fransızca: Equipement) (İngilizce: Equipment): Bir işin yapımı için gerekli araçların tümü.

Donmaönler: (Antifiriz) (Almanca: Frostschutzmittel) (Fransızca: Antigel) (İngilizce: Antifreeze): Soğuk havalarda motor soğutma suyunun donmasını önlemek için bu dizgeye karıştırılan donma noktası düşük kimyasal sıvı.

Döker Yüklet: (Devirme tertibatlı kamyon, damperli kamyon) (Almanca: Kippwagen) (Fransızca: Camion a benne basculante) (İngilizce: Dump truck): Kasasının açısal konumunun değiştirilmesiyle üzerindeki yükü dökerek boşaltan yüklet.

Dönel Yanma Odalı Motor: (Türbülans yanma odalı motor) (Almanca: Wirbelkammer motor) (Fransızca: Moteur a chambre de turbulence) (İngilizce: Turbulence chamber engine): Havaya dönel devinim vererek yakıtla karışmasını kolaylaştıran yanma odasına ek odacıklı patlamasız motor.

Dönel Yanma Odası: (Turbülans odası) (Almanca: wirbelkammer) (Fransızca: Chambre de turbulence) (İngilizce: Turbulence chamber): Patlamasız motorlarda, havaya dönel devinim vererek karışmayı kolaylaştıran yardımcı yanma odası.

Dönme Yarıçapı: (Dönüş yarıçapı) (Almanca: Lenkradius) (Fransızca: Rayon de braquage) (İngilizce: Turning radius): Bir aracın, üzerinde dönebileceği en küçük çemberin yarıçapı. (Sağa ve sola ayrı ayrı belirtilir.)

Dönü/Dakika: (Dakikada devir sayısı) (Almanca: Umdrehungen/min. (U/m) ) (Fransızca: Tours min.) (İngilizce: Revolutios per minute (RPM) ): Bir dingil ya da tekerleğin birim zaman üzerinden ölçülen dönüş sayısı.

Dönüş Çemberi: (Dönüş dairesi) (Almanca: Wendekreis) (Fransızca: Cercle de braquage) (İngilizce: Turning circle): Bir aracın üzerinde dönebileceği en küçük çaplı çember.

Dörtevreli Motor: (Dört zamanlı motor) (Almanca: Viertaktmotor) (Fransızca: Moteur a quatre temps) (İngilizce: Four stroke-cycle engine, four cycle engine): Emme, sıkıştırma, güç iletme ve atma işlemlerinden oluşan bir çevrimi, anadingilin iki dönüşünde tümleyen motor.

Dörtteker Çekişli: (Çift diferansiyelli araç, dört tekerlekten müteharrik) (Almanca: Vierradontrieb) (Fransızca: Traction sur les quatre roues) (İngilizce: Fourwheel drive): Bir aracın hem ön, hem de arka tekerleklerinin motor gücü ile devindiği aktarma türü.

Durduraç: (Fren) (Almanca: Bremse) (Fransızca: Frein) (İngilizce: Brake): Aracın hızını denetleyen ya da durdurmaya yarayan aygıt.

Durduraç Açkısı: (Fren anahtarı) (Almanca: Bremsschlüssel) (Fransızca: Cle de frein) (İngilizce: Brake expander mechanism): Mekanik olarak çalışan durduraçlarda pabuçları iterek durduraç çanağına sürtünmelerini sağlayan buruncuk.

Durduraç Ağırşağı: (Fren diski, fren rotoru) (Almanca: Bremsscheibe) (Fransızca: Disque de frein) (İngilizce: Brake disc): Durduracın, dönen ve yanlarından sürtünme uygulanarak devinim erkesini ısıya dönüştüren ana parçası.

Durduraç Anayuvgusu: (Fren merkez silindiri) (Almanca: Hauptbremszylinder) (Fransızca: Maitre-cylindre de frein) (İngilizce: Brake master cylinder): Ayaklıktan gelen güçle tekerlek durduraç yuvgularına yağ basan basacın yuvgusu.

Durduraç Ayaklığı Direnci: (Fren pedalı mukavemeti, pedal mukavemeti) (Almanca: Bremswiederstand) (Fransızca: Resistance de freinage) (İngilizce: Brake feel (Resistance) ): Durduraç ayaklığına basıldığında durduraç düzeneğinin ayaklığa tepkisi.

Durduraç Çanağı: (Fren kampanası, fren tamburu) (Almanca: Bremstrommel) (Fransızca: Tambour de frein) (İngilizce: Brake drum): Tekerleğe bağlı ve iç bölümü sürtünme yüzeyini oluşturan yuvgu biçimindeki çanak.

Durduraç Düzenleyici: (Fren regülatörü) (Almanca: Bremskruft-Regler) (İngilizce: Brake regulator): Duruş sırasında kesinlik ve güvenlik sağlamak için ayrı dingillerdeki durduraç etkinliklerini düzenleyen gereç.

Durduraç Düzenleyici Denetleme Çubuğu: (Fren regülatörü) (Almanca: Bremskraftregler Betötigerhebel) (İngilizce: Brake regulator control rod): Durduraç düzenleyici ile dingil arasına bağlanarak, dingil üzerindeki yük durumuna göre düzenleyicinin etkinlik oranını değiştirmeye yarayan kol.

Durduraç Gücü: (Efektif güç, fren gücü) (Almanca: Bremsleistung) (Fransızca: Puissance du frein) (İngilizce: Brake power, friction horse-power): 1- Bir motorun deneme durduracı ile ölçülen gücü. 2- Motorun çıkış dingilinden alınan işe yarar güç.

Durduraç Güçlendirici: (Fren servosu, fren takviyesi) (Almanca: Bremsverstörker) (İngilizce: Brake servo unit): Hava yardımlı durduraç dizgesinde hava basıncı ile durduraç özek basacını çalıştıran, ayak gücüne koşut olarak işleyen, basaca benzer aygıt.

Durduraç Havasının Alınması: (Fren havasının alınması) (Almanca: Bremsentlüftung) (İngilizce: Brake bleeding): Sıvılı durduraçlarda basınç etkisinin azalmaması için donanımdaki havanın boşaltılması işlemi.

Durduraç Hortumu: (Fren hortumu) (Almanca: Bremsschlauch) (Fransızca: Tuyau de frein) (İngilizce: Brake hose): Anayuvguyla teker yuvguları arasındaki durduraç yağı iletişimini sağlayan ve tekerleğin yönlendirilmesine olanak veren esnek hortum.

Durduraç Pabucu: (Fren pabucu) (Almanca: Bremsbacke) (Fransızca: Machoire de frein) (İngilizce: Brake shoe): Durduraç çanağına sürtünen durduraç tabanının bağlandığı yarım ay biçimindeki parça.

Durduraç Pabucu Çenesi: (Fren segmanı çenesi) (Almanca: Bremsbacken) (Fransızsca: Machoire de segment de frein) (İngilizce: Brake shoe): Durduraç pabucunun esnekliğini sağlayan açık ağız uçları.

Durduraç Tabanı: (Balata) (Almanca: Bremsbelag) (Fransızca: Garniture de frein) (İngilizce: Brake lining): Durduracın dönen tekerleğe sürtünerek aracın devimsel erkesini ısıya dönüştüren, sürtünmeye dayanıklı tabanı.

Durduraç Taban Perçini: (Fren balata perçini) (Almanca: Bremsbelagniete) (Fransızca: Rivet pour garniture de frein) (İngilizce: Brake lining rivet): Durduraç tabanını pabuca tutturmaya yarayan perçin çivisi.

Durduraç Teli: (Fren kablosu, fren teli) (Almanca: Brewsseil) (Fransızca: Cable de frein) (İngilizce: Brake cable): El durduracını çalıştırmak için kolun devinimini durduraç açkısına ileten tel.

Durduraç Yağı: (Hidrolik yağ) (Almanca: Bremsöl) (Fransızca: Huile de frein) (İngilizce: Brake fluid, hydraulic brake fluid): 1- Sıvılı durduraçlarda kullanılan, eşit nicelikte alkol ve hint yağının karıştırılmasında oluşmuş, kolaylıkla uçmayan, donmayan bir yağ türü. 2- Sıvılı durduraç donanımlarında ayak gücünü tekerleklere ileten yağ.

Durduraç Yuvgu Sızdırmazı: (Fren silindir contası, fren silindir segmanı) (İngilizce: Disc brake cylinder, rubbel seal): Ağırşaklı durduraçlarda yuvgu ile itici arasında sızdırmazlık sağlayan lastik bilezik.

Durgu Işıtacı: (Park lambası) (Almanca: Standlicht) (Fransızca: Eclairage de stationnement) (İngilizce: Parking light): Geceleyin duran bir aracın bulunduğu yeri belirtmek ve başka araçları uyarmak için kullanılan, araçların ön ve arkasındaki küçük ışıtaçlar.

Durgulama: (Park etme) (Almanca: Parken) (Fransızca: Parquer, stationner) (İngilizce: Parking): Gidiş gelişi aksatmayacak biçimde, bir aracın yol dışına bırakılması.

Durguluk: (Park yeri) (Almanca: Parkplatz) (Fransızca: Parc de stationnement) (İngilizce: Parking lot, parking place): Gidiş gelişin aksamaması için bırakılacak araçlara ayrılmış özel alan.

Durma Işıtacı: (Fren stop lambası) (Almanca: Bremsleuchte) (Fransızca: Signal lumineux de freinage) (İngilizce: Brake light): Durduraç ayaklığına basıldığında yanarak arkadan gelen araçları uyaran ışıtaç.

Düdük Çevirgeci: (Korna kontak rölesi) (Almanca: Hornknopfrelais) (Fransızca: Relais contact d’avertisseur) (İngilizce: Horn button relay): Düdük düğmesiyle yönetilerek düdük çevrimini kapayan çekimli çevirgeç.

Düdük Düğmesi: (Klakson düğmesi, korna düğmesi) (Almanca: Hornknopf) (Fransızca: Bouton en corne) (İngilizce: Horn button): Düdük çevirgecine komuta eden, çevrimi açıp kapatan ve sürücü tarafından kullanılan elektrik düğmesi.

Düşük Basınçlı Durduraç Güçlendiricisi: (Vakumlu fren servosu) (Almanca: Unterdruck-Bremsverstörker) (İngilizce: Vacuum operated brake servo unit): Emme döşemindeki düşük basınçlı çalışan hava yardımlı durduraç dizgesinde, durduraç özek basıncını çalıştıran güçlendirici.

Düz Aktarım: (Düz vites) (Almanca: Handschaktgetriebe) (Fransızca: Transmission a main) (İngilizce: Manual transmission): Hız oranı değişikliğinin her yönüyle sürücü tarafından yönetildiği aktarma türü.

Düzenleyici: (Regülatör) (Almanca: Regler) (Fransızca: Regulateur) (İngilizce: Governer, regulator): Akım, gerilim, salınım, hız, güç, basınç vb. bir çalışma öğesini belirli düzeyde tutabilen ya da belirli bir kurala göre değiştirebilen aygıt.

Düzenteker: (Volan) (Almanca: Schwungrad) (Fransızca: Volant) (İngilizce: Flywheel): Motorun dönüş hızındaki düzensizlikleri gidermeye yarayan ve kavramanın bir yüzeyini oluşturan ağır tekerlek.

Düzenteker Çekimli Üreteci: (Volan manyetosu) (Almanca: Schwungmagnetzünder) (Fransızca: Volant magnetique) (İngilizce: Flywheel magneto): Kimi ateşlemeli motorlarda göbek mıknatısının düzenteker üzerine bindirilmiş olduğu çekimli üreteç.

Düzenteker Dişlisi: (Volan dişlisi) (Almanca: Anlasszahnkranz) (Fransızca: Couronne dentee de demarreur) (İngilizce: Flywheel starter ring gear): İlkdevinim motoru dişlisiyle birleşerek motorun çalışmasını sağlayan düzenteker çevresindeki dişli.

Düzentekerli Yolverici: (Ataletli demarör) (Almanca: Schwungskraftanlasser) (Fransızca: Demarreur a inertie) (İngilizce: İnertia starter): Bir motora yol vermek için gerekli erkeyi, el ya da elektrikle hızlandırılmış bir düzentekerin dinginliğinden sağlayan ilkdevinim aygıtı.

Düz Motor: (Boksermotor) (Almanca: Boxermotor) (Fransızca: Moteur a cylindres opposees) (İngilizce: Flat engine, opposed cylinder type engine): Yuvguların anadingilden geçen bir düzlem üzerinde karşılıklı iki sıra biçiminde dizili olduğu motor yapısı.

Düz Tabanlı Çember: (Alçak tabanlı jant) (Almanca: Flachbettfelge) (Fransızca: Jant a base plate) (İngilizce: Flat base rim): Ağır taşıtlarda kullanılan ve tabanı yuvgusal olan ayrılabilir çember.