Katalitik Konvertör Nedir ve Ne İşe Yarar?

Katalitik Konvertör Nedir Ve Ne İşe Yarar? Katalitik Konvertörün Önemi Nedir? Katalitik Konvertörün Performansa Etkisi Nedir?

Hava kirliliği tüm dünyada önlenmesi güç olan çevresel sorunlardan bir tanesidir. Doğada bulunan çeşitli etkenler hava kirliliğine neden olmaktadır. Hava kirliliğine neden olan etkenlerden bir tanesi de trafikteki araçlardır. Araç sayısının çok fazla olduğu bölgelerde araçların egzozlarından çıkan gazlar insanların sağlıklarını önemli bir derecede etkilemekte ve kişilerin yaşam kalitelerini düşürmektedir. Özellikle astım ve bronşit gibi rahatsızlıkları bulunan kişiler ve solunum problemi yaşayan insanlar araçların egzozlarından çıkan gazlardan etkilenmektedirler. 1975 yılında araçlarda katalitik konvertör kullanılmaya başlanmıştır. Katalitik konvertörün kullanılmaya başlanması ile birlikte araçların egzozlarından çıkan gazlar oldukça büyük oranda azaltılmıştır. Katalitik konvertör araçların egzoz çıkış borusuna bağlanır ve zararlı gaz emisyonunun azaltılmasını sağlayan bir parçadır. Araçlarda bulunan bu parça basit bir yapıya sahip olsa da büyük görevi bulunan ve önemi olan bir parçadır.

Katalitik konvertör etkisi çok büyük olan bir parçadır. Araçların egzozlarından çıkan gazlar belirli aşamalardan çıktıktan sonra büyük ölçüde zararsız hale gelir. Bu parça metal katalizör ile çevrili seramik bir tabakadan oluşur. Katalitik konvertör üç kısımdan oluşur. Sistemin ilk aşaması olan azaltıcı katalizör aracın egzozundan çıkan gazları platin ve rodyum sayesinde büyük ölçüde azaltır. Oksidasyon katalizörü ise sistemin ikinci aşamasıdır ve yanmamış olan hidrokarbonları ve karbon monoksiti azaltıcı katalizörün üstünde yakararak azaltır. Sistemin üçüncü aşaması ise bir kontrol sisteminden oluşur. Bu sistem yakıt enjeksiyon sisteminin kontrol edilmesini sağlar. Kontrol ünitesi sayesinde aracın egzozsunda ne kadar oksijen olduğu tespit edilir. Oksijen tespit edildikten sonra otomatik olarak hava-yakıt karışımı düzenlenir ve egzoz içindeki duruma göre oksijen miktarı arttırılır ya da azaltılır.

Katalitik konvertörün amacı motordan çıkan zararlı maddelerin zararlarını en az düzeye indirmektir. Araçların egzozlarından çok sayıda gaz emisyonları çıkmaktadır. Bu gazlar katalitik konvertör olsa bile temel olarak doğrudan egzozdan dışarı atılırlar ve birçoğu da zararsızdır. Nitrojen gazı, karbondioksit gazı ve su buharı egzozdan çıkan maddelerdir. Nitrojen gazı atmosferdeki havanın büyük bir çoğunluğunu oluşturur ve bu gaz direkt olarak dışarı atılır. Karbondioksit gazı ise yanma sonrası oluşur. Su buharı da yanma sonrası oluşur ancak zararsızdır. Belirttiğimiz bu gazlardan başka zararlı olan gazlarda bulunur. Araçlarda bulunan katalitik konvertör sayesinde zararları azaltılarak dışarı atılan gazlarda bulunur. Bu gazlar arasında karbon monoksit gazı, Hidrokarbonlar ve uçucu organik bileşenler, nitrojen oksitler bulunur. Karbon monoksit gazı rengi ve kokusu olmayan çok zararlı bir gazdır. İnsan sağlığına büyük zararları bulunan bu gaz araçların egzozlarından zararlarından arındırılmış halde çıkar. Hidrokarbonlar ve uçucu organik bileşenler ise yanmamış yakıttan kaynaklanan gaz parçacıklarıdır. Bu gazlar da en az karbon monoksit kadar tehlikelidir. Nitrojen oksitlerin de insanların sinir sistemi üzerinde büyük etkileri bulunur. Bu gazların tamamı katalitik konvertör sayesinde zararlarından arındırılarak ve temizlenerek araçların egzozlarından kolayca dışarı atılırlar.

Halk arasında araçlarda bulunan katalitik konvertörlerin iptal edilmesi durumunda araçların performansında bir artış olacağı gibi yanlış bir bilgi bulunur. Bu tamamen gerçeği yansıtmayan bir bilgidir. Çünkü her araçta bulunan katalitik konvertör araçların motor gücü hesaplarına göre takılan bir parçadır. Katalitik konvertörlerin iptal edilmesi aracın daha iyi bir performansta çalışmasını sağlamaz. Ancak yüksek kalitede ve fazla araç modifiyesi ile beraber olursa araçların performanslarında bir artış olur. Bunun dışında yapılan iptal işlemleri tek başına araç kullanıcılarına bir fayda sağlamaz. Ayrıca katalitik konvertör sökülme işlemi yapıldığında araçların egzozlarında da farklı işlemlerin yapılması gerekir. Parçanın çıktığı yere farklı bir parça takılması gerekebilir. Bu parça egzoz basıncının düşürülmesini de sağlar ve söküldüğünde araçların yakıtları da az miktarda da olsa artar. Araçların motorları ile direkt olarak etkileşimli olan katalitik konvetör iptal edildikten sonra gösterge ışıklarının da sorun çıkarmasına neden olur. Araçlarda bu parçaların iptal edilmesi motor arıza ışığının da sürekli olarak yanmasına neden olur. Araçların egzozlarında bulunan bu parçanın yerinden sökülmesi çevre kirliliği açısından da olumsuz sonuçlar doğurur ve araçlardan çıkan zararlı gazlar insanların sağlıklarını olumsuz yönde etkiler.